Dzień Flagi. Historia i zasady eksponowania Flagi Polski

Polska po odzyskaniu niepodległości musiała ustanowić własne symbole narodowe. W dniu 7 marca 1919 roku, na 11 posiedzeniu Sejmu Ustawodawczego, grupa posłów pod przewodnictwem Stanisława Głąbińskiego i Jana Rudnickiego przedłożyła marszałkowi Sejmu Wojciechowi Trąmpczyńskiemu wniosek w sprawie ustalenia nazwy Rzeczypospolitej Polskiej, herbu i godeł państwowych. W początkach lipca 1919 roku wniesiono do sejmu projekt ustawy o symbolach państwowych i wojskowych. Tematem spornym był głównie wzór przyszłego orła państwowego. Trwały też dyskusję dotyczące odcienia czerwieni na fladze państwowej. Ostatecznie ustawa o godle i barwach Rzeczypospolitej Polskiej z sierpnia 1919 r. nie określała odcienia czerwieni. Wedle tej ustawy herbem Rzeczypospolitej Polskiej był ,,znak orła białego z głową zwróconą w prawo (dla patrzącego w lewo), ze skrzydłami wzniesionymi do góry, ze złotemi szponami, koroną i dziobem w czerwonem polu prostokątnem”, a za barwy narodowe uznano ,, biały i czerwony, w podłużnych pasach, równoległych, z których górny – biały, dolny zaś – czerwony”.

Historia barw narodowych sięga 7.02.1831 r. Wówczas Sejm Królestwa Polskiego, na wniosek posła Walentego Zwierkowskiego, wiceprezesa Towarzystwa Patriotycznego, uchwalił, że kokardy narodowe będą biało-czerwone, ponieważ takie kolory występowały na herbach Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Posłowie odwołali się więc do historii Rzeczpospolitej Obojga Narodów, ponieważ biel pochodzi od bieli Orła, będącego godłem Polski, i bieli Pogoni, rycerza galopującego na koniu, będącego godłem Litwy. Oba te godła znajdują się na czerwonych tłach tarcz herbowych. Tak więc nasze barwy narodowe mają do dziś pochodzenie herbowe, co jest rzadko spotykane na całym świecie.
Współcześnie wygląd flagi reguluje art. 28 Konstytucji RP oraz w ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych z dnia 31 stycznia 1980 r. Można tam wyczytać, że ,,Flaga Rzeczypospolitej Polskiej to prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej i proporcji szerokość do długości 5:8, umieszczony na maszcie. Ustawa stanowi, że barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego. Barwy flagi złożone są odwzorowaniem kolorystyki godła państwowego, który stanowi orzeł biały na czerwonym polu”. Tak więc flaga może mieć różne wymiary, ale najważniejsze jest zachowanie proporcji. W innym przypadku mamy do czynienia z barwami narodowymi. Flaga jest tak ważnym symbolem, że ustanowiono jej święto. W lutym 2004 r. ogłoszono 2 maja Dniem Flagi Rzeczpospolitej Polskiej.

Istnieje wiele zasad określających sposoby eksponowania barw narodowych i flagi państwowej. Te pierwsze można nosić na ubraniu np. w klapie płaszcza, marynarki lub żakietu w formie kokardy lub wstążki. W przypadku kokardy biel umieszczana jest w środku. Barwy narodowe w formie wstęgi wykorzystywane są do zdobienia fasad i wnętrz budynków. Według prawa na fladze nie wolno umieszczać żadnego napisu, znaku, litery, słowa, liczby czy jakiegokolwiek rysunku. Wolno je zamieszczać na barwach narodowych. Flaga nie może dotykać podłoża ani być zamoczona w wodzie, nie powinna być zaplątana wokół drzewca. Należy ją chronić przed zniszczeniem, dlatego też nie powinno się jej eksponować w deszczowe dni i w trakcie burzy. Nie może służyć jako opakowanie ani być umieszczana na przedmiotach codziennego użytku np. na talerzach. Na samochodzie powinna być zamieszczana po prawej stronie. Instytucje odpowiedzialne za eksponowanie i użytkowanie papierowych flag są zobowiązane do ich zebrania i zniszczenia po obchodach. Członkowie tych instytucji muszą pamiętać, że flagi nie wolno wyrzucać do śmieci ani na ziemię. Jedynym sposobem jej zniszczenia to spalenie w niepublicznym miejscu lub wyrzucenie dwóch płat materiału po rozdzieleniu ich wzdłuż zabarwienia. Należy zadbać o czystość i prawidłowe wyeksponowanie flagi. Jeżeli flaga jest wywieszona pionowo, to kolor biały powinien być po lewej stronie. Szerokość takiej flagi nie może być mniejsza niż 1/3 długości drzewca lub większa niż 1/2 jego długości.

W miarę możliwości drzewiec powinien być umieszczony w uchwycie pod kątem ok. 45 stopni do ściany budynku, nad wejście do budynku. Można również umieścić drzewce poziomo na balkonie i w oknie. Gdy ustawiamy flagę na scenie lub podium powinna się ona znaleźć po lewej (dla publiczności) stronie rozmówcy. Może być też wywieszona na ścianie, w centralnym miejscu. Flaga państwowa z godłem może być używana tylko przez polskie przedstawicielstwa i misje (także wojskowe) za granicą, statki morskie, kapitanaty i bosmanaty portów, lotniska i lądowiska cywilne oraz cywilne samoloty podczas lotów za granicą. Natomiast przynależność państwową jednostek pływających określa bandera. Flaga państwowa Rzeczpospolitej Polskiej na terenie naszego kraju ma pierwszeństwo w stosunku do innych flag np. Unii Europejskiej. Wyjątkiem są spotkania z najwyższymi przedstawicielami innych państw. Wtedy flaga państwowa gościa może znaleźć się przed polską flagą. W czasach żałoby flaga wnoszona jest do wysokości połowy masztu. Może być ozdobiona kirem (czarną wstążką), który umieszcza się na drzewcu, powyżej flagi. Flagą można zakryć trumnę osoby zasłużonej dla kraju.
Pamiętajmy o tych wszystkich zasadach, szczególnie w dniach majowych.

Literatura
Flaga. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Weksylologicznego. Wydanie Jubileuszowe, numer 22 (46), lipiec-wrzesień 2019
Flaga Polski- podręcznik użytkowania [online], Niepodległa Polska. Stulecia odzyskania niepodległości, 28.04.2018 [dostęp 30.04.2020]
Znamierowski A., Miniprzewodnik. Biało-czerowona, Warszawa 2018